سلامتي در كليه جوامع بشري و فرهنگ متعالي اسلام بعنوان يك ارزش و يكی از نعمتهاي خدادادي بيان شده است ودر روايات بعنوان سرمايه زندگي، دارائي مخفي و عناوين ديگر توصيف و از اهميت آن ياد شده است ولي انسان اين نعمت را در اثر عوامل تهديد كننده بطور موقتی یا دائم از دست می دهد و دچار بيماري، معلولیت و حتی مرگ مي شود.
هر عاملي كه احتمال بوجود آمدن بيماري ،معلوليت و يامرگ را در پی داشته باشد عامل خطر مي گويند.كه خواسته يا ناخواسته نتيجه عملكرد فرد يا جامعه است.
در دنيايي كه امروزه ما در آن زندگي مي كنيم از بسياري جهات امن تر و ايمن تر و از بعضي جهات ناامن تر از گذشته شده است.
بطوري كه كشف واكسنها ، آنتي بيوتيكها و پيشرفت علم و تكنولو‌ژي موجب كنترل بيماريهاي واگيردار و از طرفي بعلت صنعتي شدن جامعه و آلودگيهاي زيست محيطي،تبديل زندگي از سنتي به صنعتي و تغيير در سبك زندگي مردم موجب پيدايش بيماريهاي روحي ، رواني و رفتاري و غير واگير گرديده است.
بطور كلي خطراتي كه سلامتي انسان را تهديد مي كند به گروه هاي مختلفي تقسيم مي شوند كه اكثر آنها قابل پيشگيري و كنترل هستند.
1- عوامل زنده بيماريزا
اين عوامل كه امروزه اكثرا‌ً قابل كنترل و پيشگيري هستند شامل ميكروبها، ويروسها، قارچها، انگلها،تك ياخته ها و حشرات وبند پايان مي باشندكه بيماريهاي واگير دار را بوجود مي آورند
واكسيناسيون افراد،رعايت بهداشت فردي ،بهسازي محيط،بهداشت مواد غذايي و بهداشت آب نقش بسزايي در پيشگيري از اين بيماريها دارند
2-عوامل تغذيه اي
از عوامل مهم ديگري كه بعنوان عامل خطر در سلامتي است تغذيه ناسالم مي باشد . لذا رعايت بهداشت مواد غذايي،برقراري تنوع و تعادل در مصرف مواد غذايي، مصرف مواد غذایی کم چرب و کم شیرینی ، مصرف میوه و سبزیجات از بروز سوء تغذيه ، چاقي ،بيماريهاي قلبي ، عروقي، سرطانها، ديابت وغيره جلوگيري و يا به تاخير مي اندازد
3-عوامل فيزيكي
از مهمترين عوامل فيزيكي كه سلامتي انسان را تهديد مي كندسوانح و حوادث است که سالیانه میلیونها مجروح، معلول و کشته نتیجه آن می باشد .با رعایت قوانین و مقررات رانندگی ، ایمنی راه ها، رعایت اصول بهداشت حرفه ای در محیط کارو ایمنی در منزل می توان تا میزان قابل ملاحظه ای آن را کاهش داد.
4- عوامل زیست محیطی:
آلودگیهای زیست محیطی از علل مهم صنعتی شدن جامعه است که تبعاتی برای سلامتی دارد از جمله بیماریهای ریوی و سرطانها از علل مهم این آلودگیها می باشند .
5- از عوامل دیگری که بعنوان عامل خطر در سلامتی محسوب می شود عوامل روانی، ارثی و ژنتیکی است که با انجام مشاوره های روانپزشکی و مشاوره قبل از ازدواج و کسب مهارتهای زندگی تا حدزیادی قابل پیشگیری و کنترل می باشد .
نکته مهم :بطور کلی در جامعه امروزی از عواملی که سلامتی انسان را تامین و یا تهدید می کند شیوه زندگی است که بیش از50در صد به آن بستگی دارد با انجام رفتارها و شیوه زندگی سالم مانند مانندداشتن تحرک و فعالیت بدنی، پرهیز از مصرف سیگار و مواد مخدر، داشتن تغذیه سالم، دوری از استرس و خشونت و پرهیز از رفتارهای جنسی غیر ایمن ، رعایت بهداشت فردی و عمومی ، انجام معاینات دوره ای و مراقبتهای بهداشتی و نظایر آن می توان سلامتی خود را حفظ نمود
محمد رضا اشرفی
کارشناس مسئول آموزش سلامت – مرکز بهداشت شهرستان میبد